Không chỉ được biết đến là vùng đất có nhiều cảnh quan du lịch, Hà Giang còn nổi tiếng bởi những đặc sản gắn liền với truyền thống của những người dân lao động nơi đây. Trà Shan tuyết - giống chè bản địa của quê hương vùng cao nơi địa đầu Tổ Quốc, là một trong những đặc sản như vậy.
Trà Shan tuyết chất lượng cao Xuân Minh – Thức quà cho người Việt
Tìm hiểu về nguồn gốc chè Shan Tuyết, chúng tôi được Anh Phùn Sùn Chòi đại diện Hợp tác xã (HTX) Minh Quang chia sẻ: “Tôi sinh ra và lớn lên ở vùng quê chè Shan tuyết xã Xuân Minh, huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang. Tôi lớn lên cùng cây chè, theo mẹ đi làm chè từ nhỏ và tình yêu đối với cây chè cứ thế lớn dần trong tôi. Nhận thấy chè Shan tuyết có chất lượng không kém gì so với các loại chè thương hiệu nổi tiếng tại các tỉnh khác như Thái Nguyên, Tuyên Quang…tôi đã nuôi khát vọng làm giàu trên chính quê hương mình. Phát huy thế mạnh nông nghiệp của địa phương, tôi mong muốn đưa đặc sản Trà Shan tuyết đến gần hơn với người tiêu dùng. Đó chính là động lực để tôi quyết tâm xây dựng HTX Minh Quang – Cơ sở sản xuất Trà Shan tuyết chất lượng cao đầu tiên tại xã Xuân Minh”.
Tình yêu của người con vùng chè
Năm 2016, trên cơ sở 3ha diện tích chè nhà mình, Phùng Sùn Chòi đã liên kết với 5 hộ gia đình khác trong thôn cùng thành lập HTX Minh Quang với tổng diện tích chè lên tới 30ha. Quy mô nhà xưởng, khu chế biến rộng 400m2. Đây là cơ sở đầu tiên, giúp Anh Chòi cùng với bà con trong vùng khẳng định quyết tâm của mình trong việc mang đặc sản Trà Shan tuyết đến gần hơn với người tiêu dùng.
Đồi chè Shan tuyết cổ thụ tại Xuân Minh – huyện Quang Bình
Đầu tư hệ thống máy móc hiện đại vào quy trình sản xuất kết hợp với những kinh nghiệm đã tích lũy được, HTX Minh Quang đã nhanh chóng có được những sản phẩm Trà Shan tuyết chất lượng cao đầu tiên chinh phục người tiêu dùng. “Tôi vẫn không quên cái cảm giác đầu tiên ấy, nhìn những búp trà được đóng túi, xuất bán ra thị trường thành công. Đó là niềm vui, niềm hạnh phúc lớn lao của những người con vùng cao như tôi. Không chỉ tiếp nối thành công truyền thống gia đình, chè Shan tuyết đã góp phần nâng cao thu nhập cho người trồng chè. Giờ đây Trà Shan tuyết có thể tự hào là một đặc sản thật sự sạch, thật sự an toàn, là một thức quà tâm giao dành cho người Việt” – Anh Chòi chia sẻ.
Thị trường của trà Shan tuyết ngày càng mở rộng, khách hàng ngày càng tin dùng. Năm 2018 HTX Minh Quang đã sản xuất và tiêu thụ 60 tấn trà khô các loại với tổng doanh thu 300 – 400 triệu đồng/năm. HTX này tạo được việc làm thường xuyên cho 5 lao động với mức thu nhập trung bình 5 triệu đồng/người/tháng. Sản phẩm làm ra đến đâu bán hết đến đó. Vào thời điểm cuối năm, nhu cầu tăng cao, các đơn hàng đều phải đặt trước.
Giám đốc HTX Minh Quang - Anh Phùng Sùn Chòi
Trà Shan tuyết chất lượng cao Xuân Minh hiện đã có mặt trên khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước, trong đó tập trung chủ yếu ở Hà Nội; Hải Dương, Hải Phòng… Sản phẩm có giá bán trung bình từ 130.000 – 500.000 nghìn đồng/kg. Cao hơn 30.000 – 80.000 nghìn đồng so với các loại chè thông thường.
Với Phùng Sùn Chòi, cả cuộc đời Anh gắn bó với cây chè. Để đồng hành cùng thương hiệu Trà Shan tuyết chính là nỗ lực hiện thực hóa đam mê của Anh trên hành trình lưu giữ và phát huy dấu ấn đặc sản của địa phương.
Hành trình đi đến thành công
Để có được những thành công ấy, Anh Phùng Sùn Chòi cùng các thành viên trong HTX Minh Quang đã không quản ngại khó khăn, vất vả hàng ngày chăm sóc cây chè, đảm bảo có nguồn nguyên liệu tốt nhất, chất lượng nhất khi chế biến.
Chè Shan tuyết là giống chè cổ thụ của địa phương, có lá rộng, chè mọc trên các đỉnh núi cao trên 1000m, quanh năm bao phủ bởi mây mù và sướng giá. Cây chè sinh trưởng tự nhiên, phát triển trong môi trường sạch, hoàn toàn không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích tăng trưởng. Hiện nay, trên các đồi chè của HTX Minh Quang có những cây chè có tuổi thọ lên đến 300 năm tuổi, cây nhỏ nhất cũng 70 – 80 tuối. Khi thời tiết chớm Xuân, các đồi chè phủ một màu xanh mướt, báo hiệu một mùa thu hoạch chè lại đến với HTX Minh Quang.
Mùa thu hoạch chè Shan tuyết thường diễn ra 2 lần chính vào mỗi năm: mùa xuân (từ tháng riêng đến tháng 2 âm lịch) và cuối năm (giữa tháng 11 – 12 âm lịch). Chè được hái cẩn thận sau đó được đem về cơ sở để chế biến.
Quy trình cơ bản chế biến trà Shan tuyết Xuân Minh
Chia sẻ bí quyết giúp cho lá chè luôn tươi và xanh, Anh Chòi tiết lộ: Lá chè được hái trên các cây hàng trăm tuổi, thời gian thu hoạch có ảnh hưởng rất lớn tới đặc điểm của từng mẻ chè. Thời gian đầu của mùa xuân, cây chè sẽ cung cấp chè tốt nhất trong năm. Thời điểm hái chè trong ngày là buổi sáng từ 8 giờ đến 10 giờ và từ 3 giờ chiều đến 5 giờ chiều, để tránh lá chè tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng quá lâu. Toàn bộ thời gian từ lúc thu hái cho đến khi chế biến tối đa 15 tiếng. Chè sẽ được sấy tại nhiệt độ từ 95 đến 1000 độ C trong thời gian từ 15 - 20 phút. Khi vò xong chè, người làm chè phải rũ tơi các cục vón, đảm bảo trà thành phẩm có các búp chè xoăn nhẹ, có màu xanh đen, phủ lên một lớp trắng tuyết, cánh chè nhỏ hơn so với các loại chè khác. Nước trà Shan tuyết có màu xanh vàng, khi uống có vị đặc trưng hậu ngọt, thanh khiết có tác dụng kích thích tiêu hóa và chống lão hóa.
Trà Shan tuyết chất lượng cao Xuân Minh sạch 100% từ khâu sinh trưởng cho đến quá trình chế biến. Toàn bộ quy trình từ thu hái, làm khô, sao, vò, lên hương, bảo quản và đóng gói đều được tiến hành theo quy trình khép kín, giúp người tiêu dùng hoàn toàn có thể yên tâm về chất lượng trà.
Đáp ứng nhu cầu thị trường, HTX Minh Quang đã và đang thực hiện đa dạng hóa các sản phẩm trà Shan tuyết chính như sau: Chè bạch trà - có giá 2.000.000 đồng/kg, được hái nguyên búp. Trà tuyết nón – có giá 600.000 đồng/kg, có một búp và 1 lá nón; Trà Shan tuyết loại I, Trà Shan tuyết loại II, Trà Shan tuyết loại III. Tất cả đều được thu hoạch từ cùng một cây, nhưng được xử lý khác nhau để đạt được mức độ oxy hóa khác nhau. Trà được đóng gói, hút chân không trong các túi nhiều kích cỡ như: 1 lạng, 2 lạng, 2,5 lạng, 5 lạng… đảm bảo sự thuận tiện cho người tiêu dùng.
Niềm tự hào của xứ sở vùng cao
Trà Shan tuyết Xuân Minh – Niềm tự hào của xứ sở vùng cao Quang Bình
Được coi là lá “vàng xanh” của núi rừng Hà Giang, Trà Shan tuyết chất lượng cao Xuân Minh xứng đáng trở thành một thức quà ý nghĩa của gia đình người Việt. Nó là cầu nối gắn kết tình cảm gia đình, là thức uống giúp con người ta có cảm giác thanh thản và nhẹ nhàng để quên đi những giờ phút lao động mệt nhọc, căng thẳng. Với Anh Phùng Sùn Chòi, cũng như tất các thành viên trong HTX Minh Quang, Trà Shan tuyết đã trở thành một phần của cuộc sống của các gia đình nơi đây. Trà Shan tuyết là biểu tượng của tình yêu quê hương đất nước, ánh lên vẻ đẹp lao động của những người trồng chè cần cù, chịu khó, một nắng hai sương. Chính họ đã lưu giữ một đặc sản quý giá mà thiên nhiên ưu ái ban tặng cho con người dải đất cực Bắc của Tổ Quốc.
“Quyết tâm đem Trà Shan tuyết chất lượng cao Xuân Minh phát triển hơn nữa, HTX Minh Quang đang đẩy mạnh thâm canh để tăng năng suất và sản lượng. Diện tích chè già được cải tạo, tiến bộ khoa học kỹ thuật được áp dụng vào công nghệ chế biến để nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm chè”. Đó là những chia sẻ của Anh Chòi về định hướng phát triển trà Shan tuyết của HTX Minh Quang.
Những ngày này, về thăm vùng chè Shan tuyết của HTX Minh Quang, ngắt thử búp chè tươi đưa lên miệng, vị chát ngọt nơi cuống họng dường như đượm hơn. Có lẽ do mỗi búp chè đều đang chuẩn bị căng mình khoác lên màu xanh tươi đón đợi một mùa xuân đang về.
